Άρης

Γενικά

O πλανήτης Άρης (Τηλεσκόπιο Hubble)

Ο Άρης είναι ο 4ος κατά σειρά πλανήτης του ηλιακού συστήματος και βρίσκεται σε απόσταση περίπου 228.000.000 km από τον Ήλιο. Η ύπαρξη του είναι γνωστή από την αρχαιότητα και το κόκκινο χρώμα του ενέπνευσε τους αρχαίους Έλληνες στο να του δώσουν το όνομα του θεού του πολέμου.

Λέγεται και κόκκινος πλανήτης εξαιτίας του χρώματος που παρουσιάζει όταν τον παρατηρούμε με οπτικό τηλεσκόπιο. Περιβάλλεται από μια λεπτή ατμόσφαιρα που επιτρέπει την παρατήρηση της επιφάνειάς του. Για το λόγο αυτό ο Άρης είναι ο πλανήτης για τον οποίο έχουμε τις περισσότερες πληροφορίες για την επιφάνειά του.

Ο Άρης έχει διάμετρο 6800 km περίπου, περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του σε 1 περίπου γήινη ημέρα και περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο σε 1.9 γήινα χρόνια. Η μέση επιφανειακή του θερμοκρασία είναι -60 βαθμοί Κελσίου περίπου, αλλά η θερμοκρασία μπορεί να φτάσει και τους 20 βαθμούς

Χαρακτηριστικά

Ατμόσφαιρα

Η ατμόσφαιρα του αποτελείται κυρίως από διοξείδιο του άνθρακα (95%), άζωτο, αργό και ελάχιστο νερό, αρκετό όμως για να δημιουργεί λίγα νέφη.

Πολικό καπέλο

Αρχαίες κοίτες ποταμών;

To όρος Όλυμπος

Γεωλογία-Μορφολογία

Τα αρειανά πετρώματα της επιφάνειας φαίνονται να αποτελούνται από θραύσματα λάβας ενώ γενικά το έδαφος του αποτελείται από βασαλτικά πετρώματα. Η επιφάνειά του φαίνεται να έχει μια αφθονία σιδήρου στο οποίο οφείλεται το κόκκινο χρώμα του.

Τα διάφορα διαστημικά οχήματα που τον επισκέφθηκαν, μας έδωσαν αρκετές ενδείξεις ότι το νερό κάλυπτε την επιφάνεια του Άρη σε βάθος δεκάδων μέτρων αφού οι φωτογραφίες αυτές μας έδειξαν κάποιες χαρακτηριστικές λεκάνες που πιθανόν να ήταν γεμάτες με νερό σχηματίζοντας λίμνες ή και ωκεανούς ακόμη. Η παρουσία κοιτών των ποταμών και τα στοιχεία της διάβρωσης λόγω ρέοντος υγρού δείχνουν ότι ο Αρης ήταν μιά φορά πολύ θερμότερος. Η ατμόσφαιρα που περιβάλλει τον Αρη είναι σήμερα ανεπαρκής για να διατηρήσει ένα κλίμα αρκετά θερμό για να ρεύσει το νερό.

Η Αρειανή επιφάνεια δεν εμφανίζει στοιχεία τεκτονικής πλακών, έτσι η συνεχής επανακυκλοφορία του φλοιού δεν εμφανίστηκε ποτέ στον Αρη. Γενικά δεν φαίνεται να υπάρχει καμιά ιδιαίτερη σεισμική δραστηριότητα.

Οι πόλοι του, καλύπτονται από τα πολικά καπέλα, λευκές κηλίδες από ξηρό πάγο (στερεό διοξείδιο του άνθρακα), που εμφανίζονται περιοδικά κατά τον χειμώνα. Ακόμη, οι πορτοκαλί περιοχές είναι έρημοι από τις οποίες σηκώνονται ανεμοθύελλες σκόνης, ενώ ο Άρης έχει και αρκετά βουνά, όπως ο Όλυμπος (το υψηλότερο όρος του ηλιακού μας συστήματος), καθώς και βαθιές χαράδρες που εκτείνονται για εκατοντάδες χιλιόμετρα.

Δορυφόροι

Ο Άρης έχει δύο δορυφόρους τον Δείμο και τον Φόβο, οι οποίοι κατά πάσα πιθανότητα είναι αστεροειδείς που αιχμαλωτίστηκαν κάποτε από το βαρυτικό πεδίο του Άρη.

Μαγνητικό πεδίο

Ο Αρης έχει ένα πολύ αδύνατο μαγνητικό πεδίο (που φτάνει τα 2 μόνο χιλιοστά του γήινου), το οποίο δείχνει ότι πιθανώς δεν έχει έναν τηκόμενο πυρήνα σιδήρου.

Ύπαρξη ζωής και νερού στον Άρη

Πλάκες πάγου κάτω από την επιφάνεια;

Πριν την εξερεύνηση του από τις διαστημικές ακάτους Viking Landers 1 και 2, που προσεδαφίστηκαν στον Άρη, υπήρχε η άποψη ότι μπορεί στον πλανήτη αυτόν να είχε αναπτυχθεί κάποιο είδος εξωγήινη ζωής (μικροοργανισμοί). Η άποψη αυτή δεν τεκμηριώθηκε από τα βιολογικά πειράματα που έγιναν στις ακάτους. Σχετικά πρόσφατα όμως ανακαλύφθηκε στην Ανταρκτική ένας μετεωρίτης που αποδείχθηκε ότι προέρχεται από τον Άρη. Μερικοί επιστήμονες θεωρούν ότι ορισμένοι τριχοειδείς σχηματισμοί που υπάρχουν στον μετεωρίτη είναι απολιθώματα μικροοργανισμών. Πρόσφατες έρευνες από τα διαστημικά οχήματα που βρίσκοντα σε τροχιά γύρω του, έδειξαν την παρουσία νερού στον πλανήτη, προφανώς κάτω από την επιφάνειά του. Σε συνδυασμό με τη φωτογράφιση γεωλογικών σχηματισμών που θυμίζουν ποτάμια και λίμνες, εικάζεται ότι ο Άρης είχε κάποτε μεγάλες ποσότητες επιφανειακών νερών, οπότε είναι πιθανό να αναπτύχθηκε και εκεί ζωή, όπως στη Γη. Έχουν σχεδιασθεί διαστημικές αποστολές για να ελέγξουν αυτήν την υπόθεση.

Διαστημικές αποστολές

Η επιφάνεια του Άρη από το Viking 1 (1977)

Το Mars Pathfinder (1996)

Περιοχές προσεδάφισης αποστολών

Μέχρι το 2000 είχαν γίνει πάνω από 30 απόπειρες να σταλούν διαστημικές αποστολές στον Άρη, τόσο από τις ΗΠΑ και την πρώην Σοβιετική Ένωση όσο και από τις διαστημικές υπηρεσίες της Ευρώπης και Ιαπωνίας. Τις περισσότερες πληροφορίες και φωτογραφίες αυτού του πλανήτη τις έχουμε από τις επιτυχείς διαστημικές αποστολές Viking 1 & 2, Mars Pathfinder και Mars Global Surveyor, καθώς και από τις αποστολές Nozomi της Ιαπωνίας, Mariner (USA) και Mars (USSR).

Τον Απρίλιο του 2001 εκτοξεύθηκε το Mars Odyssey και από τον Οκτώβριο του ίδιου έτους μπήκε σε τροχιά γύρω από τον Άρη συλλέγοντας συνεχώς πληροφορίες με σημαντικότερες επιτυχίες την ανακάλυψη τεραστίων αποθεμάτων παγωμένου νερού και την λεπτομερή καταγραφή της δομής της Αρειανής επιφάνειας και των ορυκτών της στοιχείων. Η αποστολή αυτή θα συνεχιστεί μέχρι και το 2006 με βασικό σκοπό την καταγραφή και μελέτη του Αρειανού κλίματος.

Άλλες αποστολές που βρίσκονται σε εξέλιξη είναι:

Η αποστολή Mars Express από την ESA που εκτοξεύθηκε τον Ιούνιο του 2003 και περιελάμβανε το όχημα εδαφους Beagle 2. Δυστυχώς παρόλη την επιτυχή αποδέσμευση του Beagle 2 από το Mars Express στις 19 Δεκεμβρίου του 2003 χάθηκαν τα ίχνη του προτού προλάβει να προσεδαφιστεί.

Η αποστολή Mars Exploration Rover Mission της ΝΑSA η οποία εκτοξεύθηκε στις 10 Ιουνίου 2003 και περιλαμβάνει 2 σύγχρονα οχήματα προσεδάφισης (Spirit και Opportunity) τα οποία έχουν την δυνατότητα να εξερευνούν μια περιοχή διαμέτρου 100 μέτρων την ημέρα. Η λειτουργία των οχημάτων συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Η αποστολή Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) της ΝΑΣΑ (2005) βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον κόκκινο πλανήτη και συλλέγει δεδομένα.

Πολλές μελλοντικές αποστολές έχουν προγραμματισθεί ανάμεσα στις οποίες είναι οι: Phoenix της ΝΑΣΑ (2007), Netlander με συνεργασία Φιλανδών, Γάλλων, Γερμανών και Αμερικάνων (2007) και το το Mars Science Laboratory, ένα μακράς διάρκειας όχημα εδάφους της ΝΑΣΑ (2009)