SOHO

SOHO, είναι το Ηλιακό και Ηλιοσφαιρικό Παρατηρητήριο. Υπάγεται στις διαστημικές υπηρεσίες Ευρώπης και ΗΠΑ, ( ESA και NASA ). Όπως φαίνεται και απο το όνομά του, σκοπός του είναι η συλλογή πληροφορίων που έχουν να κάνουν με τον Ήλιο, τη δραστηριότητά του και την Ηλιόσφαιρα, τη "σφαίρα" που σχηματίζεται λόγω του ηλιακού ανέμου.

Το διαστημικό αυτό παρατηρητήριο, εκτοξεύτηκε στις 2 Δεκεμβρίου 1995 και ξεκίνησε τη λειτουργία του τον Μάιο του 1996. Βρίσκεται σε απόσταση 1.5 εκατομμυρίων χιλιομέτρων ( περίπου 0.01 Αστρονομικές Μονάδες ή ΑU), στο σημείο Lagrange 1 (συμβολίζεται ως L1) Ηλίου – Γης. Κατακρίβεια για λόγους ευστάθιας αλλά και τεχνικούς λόγους που έχουν να κάνουν με την επικοινωνία μεταξύ Γης και SOHO, το παρατηρητήριο κινείται σε μια ελλειπτική τροχιά γύρω από το L1 με περίοδο έξι μηνών.

Η τροχιά του SOHO

Οι βασικοί επιστημονικόι στοχοι του SOHO είναι:

• Η μελέτη των εξωτερικών στρωμάτων του Ήλιου, δηλαδη της χρωμόσφαιρας, του στέμματος και της Μεταβατική Περιοχή (που βρίσκεται μεταξύ χρωμόσφαιρας και στέμματος).

• Η μελέτη του ηλιακού ανέμου και κατεπέκταση των φυσικών φαινομένων που έχουν σχέση με αυτόν.

• Η μελέτη του εσωτερικού και της δομής του Ήλιου, πολύ σημαντική για κλάδους όπως η Ηλιοσεισμολογία.

Το ενδιαφέρον μας γύρω από αυτά τα θέματα είναι τεράστιο. Καταρχάς, η κατανόηση της δομής και της λειτουργίας του Ήλιου είναι απαραίτητη για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε και να ερμηνεύσουμε σωστά τα παρατηρησιακά δεδομένα που λαμβάνουμε από τα υπόλοιπα αστέρια, τα οποία βρίσκονται πολύ μακρυά. Ειδικά για τα άστρα της Κυρίας Ακολουθίας (στην οποία ο Ήλιος βρίσκεται), η δημιουργία των θεωρητικών τους μοντέλων βασίζεται στη μελέτη του Ήλιου. Αυτό με τη σειρά του συνδέεται με τις θεωρίες δημιουργίας και εξέλιξης τόσο του Ηλιακού μας Συστήματος όσο και αλλών αντιστοιχων πλανητικών συστημάτων. Επίσης, οι μελέτες που γίνονται οδηγούν πολλές φορές σε αναθεωρήσεις φυσικών θεωριών ή προβλέψεις και ανακαλύψεις νέων στοιχειωδών σωματίων. Πέρα όμως από την επέκταση των γνώσεών μας, η μελέτη του του Ήλιου έχει και άμεσες πρακτικές εφαρμογές. Και αυτό διότι σχεδόν το κάθε τι που συμβαίνει στον Ήλιο επηρεάζει τη ζωή στη Γη. Το SOHO έχει βοηθήσει τους επιστήμονες να ξέρουν ανά πάσα στιγμή τη θερμοκρασία του Ήλιου και τη δραστηριότητά του. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, διότι η ακτινοβολία του Ήλιου μπορεί κάποιες φορές να είναι επιζήμια για τεχνητούς δορυφόρους, να επιφέρει σε περιοχές της Γης βλάβες σε δίκτυα ηλεκτροδότησης, να βλάψει την υγεια αστροναυτών κατά τη διάρκεια κάποιας αποστολής στο διάστημα κ.α. Για τους λόγους αυτούς, η παρουσία του SOHO στο διάστημα είναι αποφασιστικής σημασίας για την ενίσχυση της ασφάλειάς μας.

Το SOHO πετυχαίνει τους στόχους του με τη χρήση παρατηρησιακών οργάνων υψηλης τεχνολογίας και ακρίβειας. Αυτά είναι τα ακόλουθα.

• Coronal Diagnostic Spectrometer – CDS (Στεμματικό Διαγνωστικό Φασματόμετρο)
• Charge ELement and Isotope Analysis System – CELIAS (Σύστημα Ανάλυσης Φορτισμένων Στοιχείων και Ισοτόπων)

Εικόνες από το EIT

• Comprehensive SupraThermal and Energetic Particle analyser collaboration – COSTEP ( αναλυτής ΥπέρΘερμων και Ενεργητικών Σωματιδίων)
• Extreme ultraviolet Imaging Telescope – EIT (Τηλεσκόπιο Απεικόνισης Ακραίου υπεριώδους)
• Energetic and Relative Nuclei and Electron experiment – ERNE (πείραμα Ενεργητικών και Σχετικιστικών Πυρήνων και Ηλεκτρονίων)
• Global Oscillations at Low Frequencies – GOLF ( Σφαιρικές Ταλαντώσεις σε Χαμηλές Συχνότητες)
• Large Angle and Spectrometric COronagraph experiment – LASCO (πείραμα Ευρείας Γωνίας και Φασματομετρικού Στεμματογράφου)

Εικόνες από το LASCO

• Michelson Doppler Imager – MDI ( Απεικονιτής Michelson Doppler)
• Solar Ultraviolet Measurements of Emitted Radiation – SUMER (Ηλιακές Μετρήσεις Υπεριώδους Εκπεμπόμενης Ακτινοβολίας)
• Solar Wind ANisotropies – SWAN ( Ανισοτροπίες Ηλιακού Ανέμου)
• UltraViolet Coronagraph Spectrometer – UVCS (Στεμματικό Φασματόμετρο ΥπέρΙώδους)
• Variability of solar IRradiance and Gravity Oscillations – VIRGO (Μεταβλητότητα της ηλιακής ΑΚτινοβολίας και Βαρυτικών Ταλαντώσεων)

Το SOHO, ενώ αρχικά είχε προγραμματιστεί να λειτουργήσει μέχρι το 1998, λειτουργεί μέχρι σήμερα (01/01/2007). Αυτό, δείχνει τη μεγάλη ώθηση που έδωσε στην έρευνα και ήταν η αιτία να παραταθεί τόσο πολύ η λειτουργεία του. Οι ερευνητές έτσι καταφεραν να χρησιμοποιήσουν το SOHO για να μελετήσουν ένα ολόκληρο 11ετή ηλιακό κύκλο και τις επιπτώσεις του στη Γη και το υπόλοιπο Ηλιακό Σύστημα.