Αστεροσκοπείο Σκίνακα

Οι εγκαταστάσεις του αστεροσκοπείου από αέρος

Το αστεροσκοπείο του Σκίνακα βρίσκεται στο όρος Ίδη της κεντρικής Κρήτης σε ύψος 1750 μέτρων, σε απόσταση 60 χλμ από την πόλη του Ηρακλείου. Το 1985 διανοίχτηκε δρόμος μήκους 2.5 χλμ. προς την κορυφή του Σκίνακα και κατασκευάστηκε το πρώτο κτήριο - Αστεροσκοπείο, το οποίο από το 1986 στεγάζει τηλεσκόπιο κατόπτρου 30 εκ. και εστιακού λόγου F 3.2. Το 1988 αποπερατώθηκε ξενώνας 200 τ.μ. Και τα δύο κτήρια, όπως και μικρό κτήριο για τις γεννήτριες, είναι πετρόχτιστα - προσαρμοσμένα στο βραχώδες περιβάλλον. Η ουσιαστική λειτουργία του Αστεροσκοπείου άρχισε το 1987 μετά την εγκατάσταση ψηφιακής κάμερας CCD και φωτομετρικών φίλτρων. Παράλληλα με τη δημιουργία και την εξασφάλιση της λειτουργικότητας των εγκαταστάσεων στον Σκίνακα αναπτύχθηκε στο Π.Κ. και στο ΙΤΕ, στο Ηράκλειο η απαραίτητη υποδομή σε Υ/Η για την επεξεργασία των ψηφιακών αστρονομικών παρατηρήσεων. Λόγω του ότι το τηλεσκόπιο των 30 εκ. ήταν μικρό για να ικανοποιήσει ορισμένες ερευνητικές απαιτήσεις, αποφασίσθηκε το 1990 στα πλαίσια της συνεργασίας των τριών ιδρυμάτων (Πανεπιστημίου Κρήτης, ΙΤΕ, Max - Planck Institut) η επέκταση των εγκαταστάσεων με τη δημιουργία μεγαλύτερου τηλεσκοπίου κατόπτρου 1.3 μ. που είναι το μεγαλύτερο εν λειτουργία στην Ελλάδα. Το Αστεροσκοπείο με το τηλεσκόπιο των 1.3 μ. εγκαινιάστηκε τον Οκτώβριο του 1995. Το νέο κτήριο - Αστεροσκοπείο είναι εξ' ολοκλήρου μεταλλικό με θόλο διαμέτρου 8 μ. Το οπτικό σύστημα του τηλεσκοπίου είναι τύπου Ritchey Cretien, εστιακού λόγου F 7.6 με 45' μέγιστο αξιοποιήσιμο οπτικό πεδίο και κατασκευάστηκε από την Karl Zeiss της Γερμανίας. Το σύστημα στήριξης - οδήγησης του τηλεσκοπίου το οποίο ελέγχεται όπως άλλωστε και η ταυτόχρονη περιστροφή του θόλου από Η/Υ, κατασκευάστηκε από την DFM Engineering (USA) βάσει παρόμοιας κατασκευής για το Smithsonian Observatory του Harvard. Από το έτος 2000 η ηλεκτροδότηση των εγκαταστάσεων στο Αστεροσκοπείο του Σκίνακα γίνεται μέσω φωτοβολταϊκού πάρκου.

Ο εξοπλισμός του τηλεσκοπίου περιλαμβάνει:

• μειωτή εστιακής απόστασης (Focal Reducer) ο οποίος υπερδιπλασιάζει το οπτικό πεδίο του τηλεσκοπίου και επιτρέπει φασματοσκοπία χαμηλής ανάλυσης.
• σύστημα αυτόματης οδήγησης (Autoguider).
• μία CCD κάμερα με 1024x1024 pixels και δύο CCD κάμερες με 800x2000 pixels.
• υπέρυθρη (near-IR) κάμερα μεγάλου οπτικού πεδίου
• σύστημα Προσαρμοστικής Οπτικής για βελτίωση του οπτικού seeing.
• φασματογράφος υψηλής ανάλυσης (R=35000) τύπου Echelle.

Έρευνα

Τα κύρια τρέχοντα παρατηρισιακά προγράμματα του Αστεροσκοπείου του Σκίνακα περιλαμβάνουν:

• γαλαξίες, ενεργούς γαλαξιακούς πυρήνες.
• πλανητικά νεφελώματα.
• κατάλοιπα υπερκαινοφανών.
• σπειροειδείς γαλαξίες με σκόνη.
• σφαιρωτά σμήνη.
• διπλά συστήματα αστέρων των οποίων το ένα μέλος είναι Λευκός Νάνος, Αστέρας Νετρονίων ή Μελανή Οπή.

Εκπαίδευση

Το αστεροσκοπείο χρησιμοποιείται για την πρακτική εξάσκηση και τις ανάγκες των προπτυχιακών φοιτητών του εργαστηρίου αστρονομίας του Φυσικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Κρήτης, καθώς και για μεταπτυχιακά προγράμματα. Ακόμα, το καλοκαίρι οργανώνονται "Ανοιχτές Ημέρες" στην διάρκεια των οποίων μπορεί το κοινό να επισκεφθεί το αστεροσκοπείο.

Επίσημη Ιστοσελίδα