Νεφέλωμα Ωρίωνα

Το νεφέλωμα του Ωρίωνα, ένα από τα πιο ωραία αντικείμενα του χειμερινού ουρανού.

Το Νεφέλωμα του Ωρίωνα (ή όπως είναι αλλιώς γνωστό Messier 42, M42, NGC 1976, LBN 974) είναι ένα από τα πιο θεαματικά αντικείμενα του χειμερινού ουρανού και συμπεριλαμβάνεται στη λίστα Messier.

Γενικά Χαρακτηριστικά

Όπως φανερώνει το όνομά του, βρίσκεται στον αστερισμό του Ωρίωνα, συγκεκριμένα στην περιοχή που κοινώς λέγεται και Ξίφος του Ωρίωνα και είναι το λαμπρότερο νέφος διάχυσης στον ουρανό. Έχει φωτεινότητα όσο περίπου ένα αστέρι mag 4, δηλαδή φαίνεται άνετα με γυμνό μάτι ακόμα και σε όχι τελείως σκοτεινούς ουρανούς και καλύπτει έκταση περίπου 1 μοίρας σε διάμετρο. Η απόστασή του από τη Γη υπολογίζεται στα 1600 έτη φωτός και έχει διάμετρο 30 έτη φωτός.

Ιστορικά

Απεικόνιση του νεφελώματος σε σχέδιο του Messier του 1771

Λόγω της φωτεινότητάς του, το Νεφέλωμα του Ωρίωνα είχε παρατηρηθεί και καταγραφεί από πολύ παλιά. Μπορεί η νεφελωδης φύση του να διακρίνεται μόνο μέσα από τηλεσκόπιο, τα πιο λαμπερά αστέρια του όμως έγιναν αντιληπτά από νωρίς, συνήθως ως ένα αστέρι. Ήδη ο Πτολεμαίος το 130 μ.Χ. το είχε συμπεριλάβει στον κατάλογό του, καθώς και στα τέλη του 16ου αι. οι Tycho Brahe και Johann Bayer, με τον τελευταίο να το ονομάζει Theta Orionis στο έργο του Uranometria. To 1610 o Γαλιλαίος, κοιτώντας με το τηλεσκόπιό του, εντόπισε έναν αριθμό αμυδρών αστεριών, αλλά όχι το νεφέλωμα. Μερικά χρόνια αργότερα, στις 4 Φεβρουαρίου 1617, ο Γαλιλαίος πρόσεξε καλύτερα το κύριο αστέρι Theta1 και το εξέλαβε ως τριπλό αστέρι, ξανά χωρίς να αντιληφθεί το νεφέλωμα.

Δομή-σχηματισμός

Μαζί με το Νεφέλωμα του Ωρίωνα εμφανίζεται και το "συγγενικό" Μ43, ακόμα ένα νέφος εκπομπής, όπως το Μ42, καθώς και ένα ανοικτό σμήνος αστεριών, το Τραπέζιο (Trapezium cluster), το οποίο είναι από τα νεώτερα ανοικτά σμήνη και αποτελείται από νέα αστέρια που ακόμα σχηματίζονται στην περιοχή αυτή. Επίσης, μέσα στο Νεφέλωμα έχουν βρεθεί και φωτογραφηθεί από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble κάποιοι πρωτοπλανητικοί δίσκοι ή Proplyds. Τα αντικείμενα αυτά αποτελούν ηλιακά συστήματα εν τη γενέσει των οποίων οι φωτογραφίες του Hubble μας αποκάλυψαν νέα στοιχεία για τη δημιουργία των νέων αστεριών.