Διπλοί Αστέρες

Γενικά

Τα περισσότερα αστέρια που μπορούμε να δούμε στον ουρανό είναι στην πραγματικότητα δύο ή και περισσότερα αστέρια μαζί που εμφανίζονται σαν ένα δια γυμνού οφθαλμού. Πολλά από αυτά μπορεί κανείς να τα δει ως διακριτά αστέρια ακόμα και με κιάλια, ακόμα περισσότερα με ένα σύνηθες ερασιτεχνικό τηλεσκόπιο ενώ όσο πιο καλός είναι ο εξοπλισμός μας τόσο πιο πολλά πολλαπλά αστέρια θα καταφέρουμε να ξεχωρίσουμε. Τα πολλαπλά αστέρια χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, στα δυαδικά και στα οπτικά. Τα δυαδικά είναι αυτά που αποτελούν πράγματι ένα σύστημα αστεριών όπου το ένα γυρίζει γύρω από το άλλο λόγω επίδρασης βαρύτητας. Αντίθετα, τα οπτικά ζευγάρια είναι αστέρια που μπορεί να απέχουν μεταξύ τους μεγάλες αποστάσεις αλλά που εμφανίζονται κοντά λόγω της γωνίας από την οποία τα βλέπουμε στη Γη. Τα πολλαπλά αστέρια είναι ένα αγαπημένος στόχος για πολλούς ερασιτέχνες και μπορεί να προσφέρουν πολύ όμορφο θέαμα. Τα πιο όμορφα είναι αυτά που περιέχουν αστέρια διαφορετικού χρώματος που δημιουργούν μία πολύ όμορφη αντίθεση μεταξύ τους. Χαρακτηριστικά τέτοια αστέρια είναι ο Αλμπιρέο και το η Κασσιόπης. Και αν στην αρχή θα στραφεί κανείς προς κάποια εύκολα και όμορφα ζευγάρια, δεν αργεί κανείς να πει ναι στην πρόκληση του να παρατηρεί και να ξεχωρίζει όλο και πιο δύσκολα ζευγάρια που θέτουν σε δοκιμασία την ποιότητα των οπτικών και την ικανότητα των ματιών μας. Δεν είναι λίγα τα διπλά αστέρια που απαιτούν μεγέθυνση ως και 600x για να φανούν ως ξεχωριστά αστέρια. Απαιτούνται όμως και καλές καιρικές συνθήκες αλλά και καλά οπτικά. Ωστόσο, είναι μύθος ότι τα τηλεσκόπια που καταφέρνουν να ξεχωρίσουν πολύ δύσκολα ζευγάρια είναι αναγκαστικά και καλά τηλεσκόπια καθώς κάτι τέτοιο έχει διαψευστεί αρκετές φορές. Στους αστρικούς χάρτες περιλαμβάνονται συνήθως όλα τα πολλαπλά αστέρια εντός των προδιαγραφών του χάρτη τα οποία και έχουν το δικό τους σύμβολο για να ξεχωρίζουν. Ένα σημαντικό στοιχείο που περιγράφει ένα διπλό αστέρι είναι η απόσταση που χωρίζει τα αστέρια μεταξύ τους η οποία και καθορίζει εν πολλοίς την δυσκολία να ξεχωρίσει κανείς τα αστέρια ως διακριτά. Η απόσταση αυτή αλλάζει περιοδικά ιδιαίτερα στα δυαδικά αστέρια καθώς το ένα γυρίζει γύρω από το άλλο και έτσι όταν μας δίνεται η απόστασή τους δίνεται μαζί και η εποχή στην οποία αναφέρεται π.χ. εποχή 1960 ή εποχή 2000. Μια άλλη παράμετρος που καθορίζει την δυσκολία τους είναι και η λαμπρότητά τους, συνήθως πιο εύκολα είναι τα συστήματα αστεριών με μέλη παραπλήσιας λαμπρότητας ενώ όσο η διαφορά λαμπρότητας μεγαλώνει τόσο μεγαλώνει και η δυσκολία να ξεχωριστούν.